Günümüzde birçok alanda maliyet avantajı sağlayan paylaşım iktisadı, küçük ve orta büyüklükteki işletmelere de (KOBİ) sıçramış durumda. Artan maliyet ve yüksek kiralar, ülke çapında farklı bölümlerde faaliyet gösteren KOBİ’ler ve genç girişimcileri “Paylaşımlı fabrika” modeline yönlendiriyor. Besin, teknoloji, dokumacılık ve el sanatları üzere alanlarda faaliyet gösteren firmalar, paylaşımlı üretim tesisleri kurarak maliyetleri düşürmenin yanı sıra sürdürülebilir bir üretime de adım atıyor. İkitelli ve OSTİM üzere sanayi bölgelerinde yaygınlaşan uygulama tıpkı vakitte “MAKİNAHANGAR” ismiyle de Kartal ve Şişli üzere bölgelerde de açılmış durumda. Bu ortak alanlarda KOBİ’ler Ar-Ge ve üretim yapabiliyor.
YÜKSEK KİRAYA ÇÖZÜM
“Birlikte Üretim Modeli” bilhassa İstanbul, Ankara ve İzmir üzere büyükşehirlerde süratle yayılan paylaşımlı atölye ve üretim alanları, girişimcilere ve KOBİ’lere yüksek kira maliyetlerinden kurtularak daha erişilebilir üretim alanları sunuyor. Kimileri ortak hammadde alımları ile maliyetleri düşürürken, teşebbüsçüler de büyük bilgisayarların bilgi ve altyapı imkanlarından faydalanıyor.
OSTİM VE İKİTELLİ’DE POPÜLER
OSB’lerde kimi fabrikalar, atıl üretim çizgilerini ve makinelerini öbür faaliyetlere açma kapasitelerini kıymetlendirme yoluna gidiyor. Bu model, yüksek sabit masraflara sahip üretim tesislerinin kapasitelerini artırırken, küçük işletmelere ve yeni girişimcilere daha düşük fiyatlarla üretim yapma imkanı sunuyor. Ankara OSTİM’de faaliyet gösteren endüstriciler, ortak üretim modelini şöyle anlatıyor: “Bu modelle, makinelerimizin boşta kalmasını önlüyor ve sabit masraflarımızı optimize ediyoruz.”
OSB ARAZİ FİYATLARI BOĞAZ’I SOLLADI
Paylaşımlı fabrikaların artmasında öne çıkan birinci neden ise arazi fiyatları… Türkiye genelinde OSB’lerde kira artış oranları son 3 yılda yüzde 150’yi bulurken, metrekare satış fiyatları ise Boğaz’daki yalılara yaklaştı. Marmara Bölgesi’nde Bursa, Tekirdağ, Kocaeli ve İstanbul üzere kentlerde OSB sayıları 40’ı aşarken, bu özellikteki arazi fiyatları önemli oranda arttı. OSB’lerde rant gayesiyle boş toprakların metrekare fiyatları 2 bin dolara kadar ulaşınca, üretimde büyük bir risk ortaya çıktı. Bu da paylaşım iktisadını hızlandırdı.
MALİYET AVANTAJI
Türkiye genelinde yükselen fiyatlar ve daralan pazar şartları, Organize Sanayi Bölgeleri’ndeki (OSB) KOBİ ve girişimcileri üretken tahliller üretmeye teşvik ediyor. Farklı bölümlerdeki firmalar ve genç teşebbüsçüler, OSB’lerde ortak üretim modellerini benimseyerek güçlerini birleştiriyor. Atıl kapasiteye sahip fabrikalar, muhtaçlık sahibi girişimcilerle küçük işletmelere açılarak maliyetleri düşürüyor ve rekabet avantajı sağlanıyor.
Metin CAN
Bir yanıt yazın