Kasım 2012’de yürür-lüğe giren 6360 Sayı-lı Kanun Kararındaki Kararname ile köy statüsünü kaybeden 16 bini aşkın kırsal mahalle, 2026 yılında emlak vergisiyle tanışacak. Daha ön-ce 2022 yılı sonuna ertelenen ve bu yıl ödemeleri başlaması gereken emlak vergisi ile ilgili muafiyet müddeti 2026’ya ertelendi.
İmpomes Yönetim Kurulu Lider Yardımcısı ve Yüksek Kent ve Bölge Plancısı Müberra Oflaz, bu durumda 16 bini aşkın kırsal mahallede vergilendirmenin 2026 yılında başlayacağı ihtarında bulundu. Müberra Oflaz, kelam konusu mahallelerin içinde İstanbul ve Kocaeli’deki or-man köylerinin de bulunduğu-na dikkat çekti.
Büyükşehir hudutlarında 2 kat vergi
6360 sayılı kanun nedeniy-le 30 vilayette 16 bin 220 köyün ma-halleye dönüştüğünü, yeniden ay-nı değişiklikle 1053 beldenin de mahalle statüsü kazandı-ğını hatırlatan Oflaz, evvelden “köy” statüsünde olan bir yer-leşim ünitesinin “mahalle” sta-tüsüne dönüşmesi durumu-nun vergi açısından iki sonucu olduğuna işaret etti.
Oflaz, “Da-ha evvel ilgili yerleşim yeri, be-lediye ve mücavir alan hudutları dışında ise oradaki taşınmazlar emlak vergisine tabi değilken artık emlak vergisine tabi olur. Daha evvel de emlak vergisine tabi durumda olsa bile büyük-şehirlerde emlak vergisinin iki kat uygulanması nedeniyle ar-tık emlak vergisi iki kat olarak hesaplanır” dedi.
İstanbul’dan Van’a kadar
Düzenlemenin yalnızca Ana-dolu’daki kentleri değil, İstan-bul ve Kocaeli’deki birtakım köyleri de kapsadığını açıklayan Mü-berra Oflaz, 2026’da vergilen-dirmenin başlayacağı yerleri şöyle özetledi:
– Yasa kapsamında büyükşe-hir belediyesi olan Aydın, Ba-lıkesir, Denizli, Hatay, Malat-ya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Ordu, Tekir-dağ, Trabzon, Şanlıurfa, Van il-lerinde vilayet mülki sonları içinde “köy”den “mahalle”ye dönüşen (orman köyleri dahil) yerler. İstanbul ve Kocaeli’de orman köyleri,
Tüzel kişilikleri kaldırıldı
Gayrimenkul Hukuku Der-neği (GHD) Lideri Avukat Ali Güvenç Kiraz, 12 Kasım 2012’de kabul edilen 6360 sa-yılı kanun ile 14 vilayette büyük-şehir belediyesi ve 27 ilçe-de de ilçe belediyesi kurul-ması kararı alındığını, bu kanunla büyükşehir olan vilayet belediyelerinin büyükşehir belediyesi olduğunu, yeniden ka-nunda yer alan vilayetlere bağlı tüm ilçelerin köy ve belde beledi-yelerinin hukukî kişilikleri kal-dırılarak köylerin mahalle ol-duğu, belde belediyelerinin ise tek mahalle olarak bağlı oldu-ğu ilçe belediyesine katıldığını söyledi.
Yasal düzenleme daha evvel ertelendi
Köylerden mahalleye dö-nüşen ve burada yaşayan va-tandaşların, belediye gelirle-ri kapsamında ödemek zorun-da kalacakları emlak vergisi, etraf paklık vergisi ve öbür harç ve iştirak hisseleri yönün-den ödemelerinin daha evvel 2014, 2020, 2022 sonuna er-telendiğine işaret eden Kiraz, mahallî seçimler öncesinde de 12 Mart 2023 tarihli yasal düzen-lemeyle müddetin 31 Aralık 2025 sonuna ertelendiğini açıkla-dı.
Düzenlemenin tesirini Ki-raz, şöyle özetledi: “2026 yı-lından başlamak üzere köy vasfını kaybetmiş ve mahal-le olarak belirlenmiş yerlerde emlak vergisi ve belediye vergi, harç ve iştirak hisseleri öden-meye başlayacaktır. Yeniden 2020 yılında yapılan bir düzenleme ile köy vasfını kaybetmiş ma-hallelere kırsal mahalle olma hakkı tanınmış olup, kırsal ma-halle başvurusu ilçe belediye meclisi teklifi ile büyükşehir belediye meclis kararı ile ola-cak.”
Bazı meralar satıldı
Bu durumun ziraî faali-yete yönelik tesirleri konusun-da Kiraz, “Bu statü kapsamın-da köy vasfının kaybedilmesi noktasında birçok köyün me-ralarının mera vasfının kaybe-dildiği, kimilerinin satıldığı ve tekrar birçok köy açısından da ziraî faaliyetin sona erdi-ği söylenebilecektir” değerlen-dirmesinde bulundu.
Şehir hizmetleri alma hakkı kazandılar
Kent hayatının büyümesi ile büyükşehir hudutlarına da-hili edilen ve mahalle statüsü-ne kavuşan tüm köylerin, bü-yükşehir ve ilçe belediyelerinin vatandaşlarının aldıkları tüm hizmetleri almaya hak kazan-dıklarının söylenebileceğinin altını çizen Kiraz, “Bu kapsam-da bu mahalleler açısından te-mizlik hizmetleri, su ve güç hizmetleri, ulaşım hizmetleri, kontrol hizmetleri bu mahal-lelere de belediyeler tarafından verilmek zorundadır” dedi.
Vergiyi erken ödeyenler 5 yıl içinde geri alabilir
Kırsal mahalle statüsü ka-zanmış mahallelere birtakım mu-afiyetler tanındığı halde, birtakım belediyeler tarafından muafi-yet kapsamında ve müddetinde olan vergilerin alındığının da görüldüğüne dikkati çeken GHD Başkanı Ali Güvenç Ki-raz, “Bu noktada vatandaşları-mızın, geriye dönük olarak 5 yıl içerisinde ödedikleri bu fazla emlak vergisi ve öbür belediye gelirleri kapsamında ödenen vergileri geri alma hakları var-dır.
Vatandaşların bu bahiste ilgili belediyeye giderek mua-fiyet durumunu anlatır dilek-çe sunması, devamında 30 gün içerisinde yönetim tarafından ce-vap almazsa 30’uncu gün sonu itibariyle yahut müddeti içinde ce-vap alır “red” yazısını alır ise bu red tarihinden itibaren 30 gün içerisinde vergi mahkemesine dava açması gerekmektedir.”
Kırsal mahallelere tanınan haklar
1-İşyeri olarak kullanılan bina, arsa, yerler açısından gelir vergisi muafiyeti olan esnaf yahut kolay metotta vergilendirilenler emlak vergisi ödemeyecek.
2-Tarımsal maksatlı kullanılan arsa ve toprakları kullananlar emlak vergisi ödemeyecek.
3-Kırsal mahallelerde bina, arsa, topraklarda ticaret, sanayi ve turizm tesisi yapılması yahut işletilmesi durumunda ise emlak vergisi yüzde 50 indirimli uygulanacak. Bilanço temeline nazaran defter tutanlar da ise muafiyet yok.
4-Kırsal mahallelerde yapılacak inşaatlarda ruhsat harçları ve imarla ilgili harçlar ve belediye gelirleri kanunu kapsamındaki tüm vergi ve harçlar yüzde 50 indirimli uygulanacak.
5-İçme ve kullanma su fiyatları de en düşük tarife dikkate alınarak konutlarda yüzde 25’i işyerlerinde ise yüzde 50’yi geçmeyecek formda belirlenecek.
Bir yanıt yazın