ABD’nin 2024 Seçimleri: Demokrasi ve Kutuplaşmanın Geleceği (Financial Times)

0

BEĞENDİM

0

Amerika Birleşik Devletleri’nin 2024 seçimleri, ülkenin demokratik yapısının geleceği konusunda kıymetli tartışmalara yol açtı. Lider seçilen Donald Trump’ın geçiş ekibi, savunma bakanı olarak bir televizyon gazetecisini atadı ve dünyanın en varlıklı ismi yeni bir hükümet verimliliği departmanına liderlik edecek biçimde görevlendirildi.

Bu gelişmeler, ABD’de esaslı bir rejim değişikliğinin habercisi olarak bedellendiriliyor. Joe Biden, 2020 seçimlerinde liberaller tarafından Trump idaresinin akabinde bir düzeltme olarak karşılanırken, bugün ABD’nin global özgürlük yayma misyonunun sona erdiği düşünülüyor.

Fransız muharrir François-René de Chateaubriand’ın 1825’te ABD’de temsilî cumhuriyetin “modern vakitlerin en büyük siyasi keşfi” olduğunu söz etmesi, New World’ın Avrupa’ya alternatif ve daha kapsayıcı bir yol sunduğunu gösteriyor. Lakin 2007-08 finansal krizinden bu yana dünya genelinde demokrasilerin sayısı azaldı ve globalleşmeye karşı yansılar arttı. Amerikan seçmenleri, bu seçimlerde ticaret korumacılığı, göç denetimleri ve çokkültürlülüğe karşı programları destekledi.

ABD’nin Avrupa’dan farklılığı

Tarihsel analojilerin ABD’nin geleceğini anlamada yetersiz kaldığı görülüyor. Avrupa’da iki dünya savaşı ortasında otoriter sağın yükselmesine karşın, savaş sonrası periyotta demokrasiye yönelik güçlü bir birlik duygusu ve anti-fasizm şuuru gelişti. Bu şuur, Avrupa’da demokrasiyi koruyan değerli bir faktör olarak öne çıkarken, ABD’de benzeri bir tarihi miras bulunmuyor. ABD seçim sonuçları, Avrupa’daki siyasi kutuplaşmadan farklı olarak daha derin bir toplumsal bölünmeyi yansıtıyor. Avrupa ülkeleri, yakın tarihindeki savaş ve diktatörlük tecrübeleri sayesinde demokrasinin kırılganlığına dair ortak bir şuur geliştirdi. Buna karşılık, ABD’de bu cins bir kolektif hafıza eksikliği, politik kutuplaşmanın derinleşmesine yol açıyor.

ABD’deki seçimlerin, Avrupa’dakinden farklı olarak daha derin toplumsal bölünmelere neden olduğu gözlemleniyor. Avrupa’da savaş ve diktatörlük tecrübeleri, demokrasinin kırılganlığına dair ortak bir şuur oluştururken, ABD’de bu çeşit bir kolektif hafıza mevcut değil. Bu durum, Amerikan toplumunda politik kutuplaşmanın artmasına ve bilgi balonlarının tesiriyle seçmenlerin duygusal olarak ayrışmasına neden oluyor.

ABD’nin kuruluş evrakının hala yürürlükte olması ve anayasanın değiştirilmemişliği, ülkenin istikrarını artıran bir öge olarak bedellendiriliyor. Avrupa’daki birçok ülkenin sık sık anayasa değişiklikleri yapmasının tersine, ABD’de bu durum istikrar sağlıyor. Lakin, bu birebir vakitte Amerikan demokrasisinin günümüzün siyasi zorluklarına karşı esnek olmamasına yol açıyor. Avrupa’da toplumsal ve kültürel tavırların tarihî tecrübelerle şekillenmesi, cinsiyet üzere hususlarda daha ilerici siyasetlerin benimsenmesini sağlarken, ABD’de bu tıp ilerlemeler daha bölücü tesirler yaratıyor.

Aşırı uç hareketlerin büyük partiler tarafından ele geçirilmesi, ABD’de Avrupa’dan farklı bir dinamik oluşturuyor. Bilhassa Tea Party Caucus’un tesiriyle Cumhuriyetçi partide yaşanan aşırılaşma, Avrupa’daki sağ hareketlerle kıyaslandığında eşsiz bir durum yaratıyor. Bu durum, Amerikan siyasi seçkinlerinin merkezden uzaklaşmasına ve kutuplaşmanın derinleşmesine neden oluyor.

Avrupa’da demokrasiyi tehdit eden ögeler, coğrafik ve tarihî faktörlerle şekilleniyor. Bu faktörler, iç dissensiyonun önlenmesine yardımcı olurken, ABD’de emsal bir jeopolitik tehdit algısı bulunmuyor. Amerikan seçmenlerinin, bilinen bir tarihi tecrübeye sahip olmadan siyasetlerini şekillendirmesi, demokratik kurumların zayıflamasına yol açıyor.

Demokratik kurumların ve toplumsal uzlaşının korunabilmesi için, Amerikan toplumunun mevcut kutuplaşma eğilimlerini aşması ve daha kapsayıcı siyasetler geliştirmesi gerektiği vurgulanıyor.

Financial Times