Cumhurbaşkanı Yardımcısı, Bütçe Kurulunda 2025 yılı bütçesini sundu

0

BEĞENDİM

0

TBMM (AA) – Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, “2025 yılında 17 bin 28 dolar olmasını beklediğimiz kişi başına gelirin 2027 yılına gelindiğinde 20 bin dolar düzeyinin üzerine çıkması iddia edilmektedir.” dedi.

Yılmaz, 2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ve 2023 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi’ne ait TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde sunuşunu gerçekleştirdi.

Bu yılki bütçenin, kazanımları sürdürülebilir hale getiren, ekonomik kalkınmayı ve toplumsal refahı önceleyen bir yapıya sahip olduğunu tabir eden Yılmaz, 2025 yılı bütçesinin yatırımı, istihdamı, üretimi ve ihracatı destekleyen bir anlayışla hazırlandığını söyledi.

Yılmaz, toplumun tüm kesitlerinin gereksinimlerini gözeten bu bütçenin, personel, esnaf, emekli, genç ve yaşlı üzere kümelerin taleplerini dikkate alarak düzenlendiğini belirterek, 2025 yılı bütçesinin güçlenen beşeri sermaye ve daha faal hale gelen iş gücü piyasasının bütçesi olduğunu anlattı.

Mali disiplinin korunması, ekonomik istikrarın sağlanması ve sürdürülebilir büyümenin desteklenmesinin bütçenin temel siyasetleriyle uyumlu olduğunu lisana getiren Yılmaz, “Maliye siyasetimizi, zelzele hariç harcamaları denetim altında tutacak, kamu açıklarını kademeli olarak düşürecek ve dezenflasyon sürecini destekleyen bir yaklaşımla hazırlayarak huzurunuza getirmiş bulunuyoruz.” halinde konuştu.

– Dünya ekonomik görünümü

Dünyanın farklı bölgelerinde itimat ve istikrarı tehdit eden olayların yaşandığını, bu devirde insanlık, toplumlar ve iktisatların esaslı bir dönüşüm sürecine girdiğine dikkati çeken Yılmaz, artan belirsizlik ve risklerin hakim olduğu mevcut konjonktürün geleceğe yönelik kestirimleri zorlaştırdığını, bu kuvvetli süreçlerin 2025 yılı bütçe hazırlıklarında da dikkatle ele alındığını söyledi.

Yılmaz, bu yıl, dünya iktisadında istenilen düzeylere düşmeyen enflasyon oranları ve buna bağlı sıkı para siyasetlerinin gevşeme eğilimiyle birlikte, Rusya-Ukrayna savaşı ve Orta Doğu?daki İsrail akınlarıyla artan jeopolitik tansiyonların belirsizlikleri artırdığını lisana getirerek, global iktisadi faaliyetin salgın öncesi ortalamalarının altında seyrettiğini lakin muhakkak bir istikrar kazandığını tabir etti.

Küresel iktisada yönelik riskler ve belirsizliklerin sürdüğünü lakin ekonomik büyümenin istikrarlı görünüm sergilediğini anlatan Yılmaz, Milletlerarası Para Fonunun (IMF) 2024 Temmuz Dünya Ekonomik Görünüm Raporu?na nazaran, dünya iktisadının 2023 yılında yüzde 3,3 büyüdüğünü, bu yıl yüzde 3,2 ve 2025 yılında yüzde 3,3 ile ölçülü büyümeye devam etmesinin beklendiğini kaydetti.

Yılmaz, rapora nazaran, gelişmiş ülkeler kümesinin 2023 yılında yüzde 1,7 oranında büyüdüğünü, bu yıl büyümenin yüzde 1,7 oranında devam etmesinin, 2025 yılında ise yüzde 1,8’e çıkmasının beklendiğini aktararak, ABD?nin bu yıl büyüme varsayımının yüzde 2,6, Avro Bölgesi?nin ise yüzde 0,9 olarak öngörüldüğünü, 2025 yılında bu oranların sırasıyla yüzde 1,9 ve yüzde 1,5 olmasının kestirim edildiğini bildirdi.

Almanya?nın bu yıl büyüme iddiasının yüzde 0,2, 2025 yılında ise yüzde 1,3 olarak belirlendiğini lisana getiren Yılmaz, 2023 yılında yüzde 4,4 oranında büyüyen yükselen piyasa ve gelişmekte olan iktisatların 2024 ve 2025 yıllarında yüzde 4,3 oranında büyümesinin beklendiğini ve Çin?in büyüme kestirimlerinin ise bu yıl yüzde 5, 2025 yılında ise yüzde 4,5 olduğunu söz etti.

Yılmaz, 2023 yılında sıkılaşan finansal şartlar ve jeopolitik tansiyonların global mal ve hizmet ticareti hacmini yüzde 0,8 oranında düşük bir büyüme ile sınırladığını, 2024 ve 2025 yıllarında ise tüketici inancının uygunlaşması ve canlanan taleple bu hacmin sırasıyla yüzde 3,1 ve yüzde 3,4 oranlarında artmasının beklendiğini kaydetti.

Salgın sonrasında global enflasyonun hızlandığını, bu devirde enflasyon oranlarının 2000?li yılların ortalamasının yaklaşık iki katına çıktığını bildiren Yılmaz, enflasyonla çaba siyasetlerinin 2023 yılından itibaren birtakım düşüşlere yol açtığını lakin hizmet fiyatlarındaki katılığın 2024 ve 2025 yıllarında enflasyonun beklenen düzeylerin üzerinde kalmasının varsayım edildiğini söyledi.

Yılmaz, enflasyondaki bu katılığın faiz indirim döngüsünü geciktirdiğini ve ekonomik faaliyetin beklenenden daha uzun mühlet baskı altında kalmasına yol açtığını, emtia fiyatlarının ise jeopolitik tansiyonlar ve iklim şartlarının tesiriyle daha oynak hale geldiğini ve global enflasyondaki üst istikametli risklerin canlı tutulduğunu anlattı.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, dünya iktisadının gelecek devirde yüzde 3?ün üzerinde büyüme oranlarıyla istikrarlı seyrini koruyacağının beklendiğini fakat salgın sonrasında istenilen seviyede toparlanmanın şimdi gerçekleşmediğini kaydetti.

– “Türkiye’nin ekonomik gücünü ve dirençli yapısını açıkça ortaya koymaktadır”

Hem global hem de iç şartlara karşın Türkiye’nin büyümeyi destekleyici siyaset ve önlemler sayesinde iktisadi faaliyetlerin canlılığı koruduğunu vurgulayan Yılmaz, 2023 yılında Türkiye iktisadının yüzde 5,1 oranında büyüdüğünü ve 14 yıl boyunca kesintisiz büyüme kaydettiğini lisana getirdi.

Yılmaz, dünya iktisadının 2020-2023 devrinde kuvvetli şartlara karşın kümülatif olarak yüzde 10,7 oranında büyüme gösterdiğini belirterek, şöyle devam etti:

“Dünya ile kıyaslandığında, Türkiye iktisadı bu kuvvetli şartların üstesinden gelerek çok daha etkileyici bir büyüme performansı sergileyerek kümülatif olarak yüzde 25,9 oranında büyüme kaydetmiştir. Ortalama yıllık büyüme açısından değerlendirildiğinde, dünya iktisadı bu süreçte yüzde 2,6 oranında büyürken, Türkiye iktisadı yüzde 5,9 oranında büyüme ile dünya ortalamasının iki katından daha fazla büyümeyi başarmıştır. Bu sonuçlar, Türkiye’nin ekonomik gücünü ve dirençli yapısını açıkça ortaya koymaktadır.

Güçlü yapısı ve yüksek büyüme oranlarıyla ulusal gelir büyüklüğümüz Cumhuriyet’in 100?üncü yılı prestijiyle birinci kere 1 trilyon dolar eşiğini aşarak, 1,1 trilyon dolara ulaşmıştır. Böylelikle, 2022 yılında dünya ekonomileri ortasında 19?uncu sırada yer alan Türkiye iktisadı, 2023 yılı prestijiyle iki sıra birden atlayarak 17?nci sıraya yükselmiştir. Satın alma gücü paritesi cinsinden GSYH büyüklüğüne nazaran ise ülkemiz dünyanın en büyük 11?inci, Avrupa?nın en büyük 4?üncü iktisadı pozisyonundadır. 2024 yılında öngörülen iddialar ışığında, ülke sıralamamızın yeniden bu düzeylerde kalması beklenmektedir.”

Yılmaz, 2023 yılının ikinci yarısından itibaren enflasyonu denetim altına almak hedefiyle uygulanan sıkı para ve maliye siyasetlerinin iktisadi faaliyet üzerinde tesirlerini göstermeye başladığını belirterek, bu yılın birinci yarısında dezenflasyon süreciyle uyumlu olarak büyümenin dengelenmeye başladığını ve yüzde 3,8 oranında gerçekleştiğini kaydetti.

Net mal ve hizmet ihracatının büyümeye katkısının 1,4 puan olduğunu, hizmetler kesiminin yüzde 3,9 oranında büyüyerek büyümenin ana sürükleyicisi olmaya devam ettiğini lisana getiren Yılmaz, inşaat yatırım harcamalarının öncülüğünde toplam sabit sermaye yatırımlarının ise birebir periyotta yüzde 4,7 oranında arttığı bilgisini verdi.

– “Kişi başına düşen ulusal gelirin 15 bin doları aşmasını bekliyoruz”

Yılmaz, yılın ikinci yarısında zelzele bölgesinde yürütülen yine yapılanma çalışmalarının ve global seviyede para siyasetlerinin gevşemesiyle birlikte ölçülü bir toparlanma öngörüldüğünü, dış talep şartlarının büyümeyi destekleyeceğinin iddia edildiğini belirterek, şunları kaydetti:

“Uygulanan dezenflasyonist siyasetlerin tesiriyle büyüme kompozisyonunun Orta Vadeli Program’da (OVP) öngördüğümüz halde daha istikrarlı bir görünüm arz etmesi beklenmekte olup, 2024 yılı genelinde Türkiye iktisadının yüzde 3,5 oranında büyümesi beklenmektedir.

Küresel iktisatta Kovid-19 salgınıyla başlayan ve jeopolitik gerginliklerle arka arda gelen şiddetli ve çoklu sınamalara karşın Türkiye?nin büyüme performansında gösterdiği güçlü görünümle kişi başına düşen ulusal gelir artışı devam etmiştir. 2023 yılı prestijiyle kişi başına düşen ulusal gelir 13 bin 243 dolar olarak gerçekleşmiştir. 2024 yılında kişi başına düşen ulusal gelirin 15 bin doları aşmasını bekliyoruz. OVP’deki tam sayımız 15 bin 551 dolardır. 2025 yılında 17 bin 28 dolar olmasını beklediğimiz kişi başına gelirin ve 2027 yılına gelindiğinde 20 bin dolar düzeyinin üzerine çıkması varsayım edilmektedir. Türkiye iktisadı güçlü büyüme performansıyla başka ülke ekonomilerinden olumlu ayrışırken gelişmiş ülkelere yakınsama sürecini süratle sürdürmektedir. Ülkemizin kişi başına ulusal gelirinin AB ülkeleri ortalamasına yakınsama oranı 2002 yılında yüzde 38,3 iken 2023 yılında bu oran yüzde 73,9 olarak gerçekleşmiş, 2024 ve 2025 yıllarında sırasıyla yüzde 75,5 ve 77?ye ulaşması beklenmektedir.”

Yılmaz, uzun periyotta toplam faktör verimliliğini artıracak önlemlerin tesiriyle sürdürülebilir ekonomik büyüme ortamına ulaşılmasının hedeflendiğini bildirerek, “2025 yılında ekonomimizin üretim ve talep tarafıyla istikrarlı görünümünü koruyarak, net ihracat ve sabit sermaye yatırımlarının tartısının arttığı, sürdürülebilir bir yapıyla yüzde 4 oranında büyüme kaydedilmesi beklenmektedir.” diye konuştu.

Güçlü ekonomik faaliyetin istihdam üzerinde olumlu tesirler yarattığını, 2024 yılının Ağustos ayında istihdamın tarihi yüksek düzeylere ulaştığını aktaran Yılmaz, işsizlik oranının yüzde 8,5?e gerilediğini ve istihdam edilen kişi sayısının 78 bin artarak 32 milyon 776 bin şahsa ulaştığını kaydetti.

OVP varsayımlarına nazaran, 2024 yılı genelinde istihdamdaki artışın 1 milyonu aşmasının beklendiğini, işsizlik oranının yüzde 9,3 olarak gerçekleşmesinin öngörüldüğünü, 2025 yılında dezenflasyon sürecinin tesiriyle işsizlik oranının yüzde 9,6 düzeyinde gerçekleşmesinin beklendiğini belirten Yılmaz, gelecek üç yıllık süreçte istihdamın yıllık ortalama 758 bin kişi artacağını ve iş gücüne iştirak artışına karşın işsizlik oranının 2027 yılında yüzde 8,8 düzeyine gerileyeceğini öngördüklerini söyledi.

——————————————————

Yılmaz, 2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ve 2023 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi’ne ait TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde yaptığı sunumda, dezenflasyonun kalıcı halde tesisi için geçiş süreci olarak nitelendirdikleri periyodun gereklilikleri ile sarsıntı nedeniyle ortaya çıkan ek finansman muhtaçlığının sağlanması için aldıkları kararların, enflasyonla uğraşın ivmesini bir ölçü azalttığını belirtti.

Uyguladıkları para siyaseti ile mali transfer düzeneğini desteklemek için hayata geçirdikleri makro ihtiyati önlemlerle 2023 yılının ikinci yarısından itibaren Türk lirasında görece istikrarlı bir seyrin hakim olduğu ve kur geçişkenliğinin enflasyon üzerindeki tesirinin kıymetli ölçüde zayıflatıldığını anlatan Yılmaz, buna ek olarak güçlü bir biçimde uygulamaya koydukları para ve maliye siyasetleriyle birlikte toplam talep şartlarının ivme kaybettiğinin altını çizdi.

Yılmaz, haziran ayından itibaren geçiş devrinin sona erdiğini ve dezenflasyon sürecinin başladığını; TÜFE yıllık artış oranının tepe noktasını gördüğü Mayıs’a kıyasla 26,1 puan azalarak Eylül prestijiyle yüzde 49,4 olarak kaydedildiğini aktararak, şöyle devam etti:

“Para ve maliye siyasetleri ortasındaki güçlü eşgüdümü sağlayan, şeffaf ve öngörülebilir siyaset adımlarımızın olumlu tesirleri ile 2024 yılı Haziran ayı prestijiyle başlayan dezenflasyon sürecinin devamında enflasyon oranının, Program devrinde tek haneli düzeylere indirilerek bu düzeylerde istikrar kazanmasını sağlamak en değerli önceliğimizdir. Bu doğrultuda, dezenflasyon sürecini temin edecek siyaset bileşimini sürdürerek, fiyat artışları hedeflenen patikaya gerileyene kadar bütün araçlarımızı enflasyonla uğraşa katkı sağlayacak halde kullanacağız.”

Yılmaz, global ölçekte sıkılaştırıcı siyasetlerin tesirlerinin ağır bir halde mal ticaretinde de hissedildiğini, 2023 yılında memleketler arası ticaretin bir evvelki yıla kıyasla daha olumsuz bir görünüm sergilediğini belirterek, tüm aksiliklere karşın yıl genelinde ihracat kıymetinin 255,6 milyar dolar ile Orta Vadeli Program (OVP) amacıyla uyumlu bir düzeyde gerçekleştiğine dikkati çekti.

Başta Almanya olmak üzere kimi ihracat pazarlarında devam eden ekonomik kırılganlıklar ile global ölçekte süregelen jeopolitik tansiyonların, dış ticaret açısından bir risk ögesi olarak varlığını koruduğunu anlatan Yılmaz, “2024 yılı Eylül ayı prestijiyle yıllıklandırılmış ihracatımız artış eğilimini sürdürerek 261,6 milyar dolar düzeyinde bulunmaktadır. Bu kapsamda yıl sonu amacımız olan 264 milyar dolara ulaşacağımıza inanıyoruz. Ülkemizin kalkınmasında ihracatımızı üst düzeylere taşımak, en temel önceliklerimizdendir. 2025 yılı için hedeflediğimiz yaklaşık 280 milyar dolarlık ihracat büyüklüğüne ulaşmak ve global ölçekte mal ihracatından aldığımız hissesi daha da üst düzeylere çıkarmak üzere çalışmaya devam edeceğiz.” diye konuştu.

Cevdet Yılmaz, ihracatçıların menfaatlerini korumak ve değişen şartlara ahenk sağlayarak bilhassa katma kıymeti yüksek, teknoloji ağır ve markalaşmış eser ve hizmetlerle rekabet güçlerini artırmalarını desteklemeye devam edeceklerini söyledi.

– “KKM bakiyesi 43 milyar dolara geriledi”

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, cari süreçler istikrarında beklentinin üzerinde bir düzgünleşme yaşandığını lisana getirerek, ekim ayında hizmet ticareti istatistiklerine bağlı olarak ödemeler istikrarında yapılan revizyonun bu güzelleşmeye ek katkı sağladığına dikkati çekti.

Cari süreçler istikrarının, 2024 yılı Ağustos ayında son 5 yılın en büyük fazlasını verdiğini; geçen yılın Mayıs ayında yıllıklandırılmış olarak 55,6 milyar dolar düzeylerine yükselen cari süreçler açığının, 2024 yılı Ağustos ayı prestijiyle 11,3 milyar dolara kadar gerilediğini kaydeden Yılmaz, “2024 yılı sonunda OVP’de yüzde 1,7 olması iddia edilen cari süreçler açığının ulusal gelire oranının yüzde 1 civarında gerçekleşmesini beklemekteyiz.” dedi.

Cari süreçler istikrarındaki düzgünleşme eğiliminin sürdürülebilir kılınması için dış ticaret istikrarındaki güzelleşmeye ek olarak hizmetler ticareti yoluyla elde edilecek gelirleri artırmayı hedeflediklerini anlatan Yılmaz, “Ülkemiz potansiyelinin daha faal kullanılmasına yönelik uygulamalara devam edeceğiz. Artan turizm gelirlerimiz cari süreçler açığının kapatılmasına katkı vermeyi sürdürmektedir. 2024 yılında turizm gelirlerimizin 59,6 milyar dolar düzeyine ulaşacağını öngörmekteyiz.” diye konuştu.

Yılmaz, geçen yıl Ağustos ayında 3,4 trilyon lira olan Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) bakiyesinin, 11 Ekim 2024 tarihi prestijiyle 1,47 trilyon lira olduğunu, buna nazaran yarıdan da fazla gerileme kaydettiğini söyledi. Yılmaz, “Dolar bazında ise birebir periyotta 127,6 milyar dolardan 43 milyar dolara gerileyen KKM bakiyesi, yüzde 66 oranında düşüş göstermiştir. KKM’nin yurtiçi yerleşiklerin mevduatları içindeki hissesi yüzde 28,1 düzeyinden yüzde 9,1’e gerilerken, TL mevduatın hissesi yüzde 31,6’dan yüzde 55,9’a yükselmiş, yabancı para mevduatın oranı yüzde 35’e gerilemiştir.” değerlendirmelerinde bulundu.

Son 1,5 yılda güçlü bir artış eğilimi gösteren milletlerarası rezervlerin olumlu seyrini sürdürdüğünü lisana getiren Yılmaz, 11 Ekim 2024 prestijiyle Merkez Bankası brüt rezervlerinin geçen yılın birebir periyoduna nazaran 32,9 milyar dolar artışla 157,4 milyar dolara, net rezervlerin ise 36,2 milyar dolar artışla 58,3 milyar dolara yükseldiğini bildirdi.

– “Yapısal ıslahat alanlarında önlemlere devam edilecek”

Cevdet Yılmaz, Türkiye iktisadının hedeflenen güçlü ve istikrarlı büyümeyi sağlaması için yurt içi tasarrufların artırılmasının kıymetli olduğunu belirtti.

Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ve Otomatik İştirak Sistemi’nin (OKS), devletin sağladığı teşviklerle birlikte tasarrufların artırılmasında değerli rol oynadığına işaret eden Yılmaz, 30 Eylül 2024 prestijiyle BES iştirakçi sayısının yaklaşık 9,3 milyon şahsa, fon büyüklüğünün 1 trilyon 58 milyar liraya; OKS kapsamındaki çalışan sayısının yaklaşık 7,5 milyon bireye, fon büyüklüğünün ise 77,6 milyar liraya ulaştığını bildirdi.

Yılmaz, geçen yıl açıkladıkları iktisat programının başarılı bir biçimde uygulanmaya devam edildiğini ve pek çok alanda olumlu sonuçlar alındığını söyledi. Dezenflasyon sürecinin hızlandığını, büyümede dengelenme sağlanırken istihdam artışının korunduğunu, ihracat ve turizm gelirleriyle cari süreçler açığının azaldığını, uygunlaşan rezervler ve azalan risk primiyle finansal istikrarın güçlendiğini anlatan Yılmaz, şunları kaydetti:

“Bu süreçte iktisattaki yapısal dönüşümü hızlandırmak üzere ikiz dönüşümü gözetecek sanayi siyasetlerinin uygulanması, buna katkı sağlayacak formda işgücünün niteliğinin artırılması, altyapının güçlendirilmesi ve yatırımların hızlandırılması sağlanacaktır. İktisattaki kazanımlarımızı kalıcı hale getirmek üzere; afetlerle uğraştan yeşil ve dijital dönüşüme, enflasyonla gayret ve finansal istikrardan kamu maliyesine, iş ve yatırım ortamından yüksek katma pahalı üretim ve ihracata, güçten ulaştırmaya, eğitimden sıhhate, işgücü piyasalarından toplumsal güvenlik ve toplumsal yardımlara tüm yapısal ıslahat alanlarında önlemler hayata geçirilmeye devam edilecektir.”

————————————–

Bütçe masraflarının 2023’te 6 trilyon 588 milyar lira, bütçe gelirlerinin 5 trilyon 208 milyar lira, bütçe açığının 1 trilyon 380 milyar lira ve faiz dışı açığın 706 milyar lira olduğunu söyleyen Yılmaz, bütçe açığının GSYH’ye oranının yüzde 5,2 olduğunu belirtti.

Yılmaz, 2022’ye nazaran 2023 yılında bütçe açığının yükselmesinde 960 milyar liralık zelzele harcamalarının tesirli olduğunu aktararak sarsıntı harcamaları hariç bütçe açığının GSYH’ye oranının yüzde 1,6 olarak gerçekleştiğini söz etti.

Harcamaları ayrıntılandıran Yılmaz, “Yüzde 49,1’inin cari transferler ve sermaye transferlerinden, yüzde 22,9’unun işçi masrafları ve toplumsal güvenlik devlet primi masraflarından, yüzde 10,2’sinin faiz masraflarından, yüzde 8,3’ünün sermaye masraflarından, yüzde 6,9’unun mal ve hizmet alım masraflarından, yüzde 2,6’sının borç verme masraflarından oluştuğu görülmektedir.” dedi.

2024’te merkezi idare bütçe masraflarının 11 trilyon 213 milyar lira, merkezi idare bütçe gelirlerinin 9 trilyon 65 milyar lira, bütçe açığının 2 trilyon 148 milyar lira, faiz dışı açığın 851 milyar lira olarak gerçekleşmesini varsayım ettiklerini kaydeden Yılmaz, 2024 yıl sonu bütçe açığının ulusal gelire oranını ise yüzde 4,9 olarak öngördüklerini söyledi.

Bütçe masraflarının dağılımına ait Yılmaz, 2024’te işçi masraflarının 2 trilyon 678 milyar lira, toplumsal güvenlik kurumlarına devlet primi masraflarının 333 milyar lira, mal ve hizmet alım masraflarının 773 milyar lira, cari transferlerin 4 trilyon 11 milyar lira, sermaye masraflarının 1 trilyon 93 milyar lira, sermaye transferlerinin 724 milyar lira, borç verme masraflarının 303 milyar lira, faiz masraflarının 1 trilyon 298 milyar lira olmak üzere bütçe masraflarının başlangıç ödeneğine nazaran 124,1 milyar lira artışla toplam 11 trilyon 213,1 milyar lira olarak gerçekleşmesini beklediklerini tabir etti.

2024 yılında vergi gelirlerinin yaklaşık 7 trilyon 605 milyar lira, vergi dışı gelirlerin ise yaklaşık 1 trilyon 459 milyar lira olacağını öngördüklerini anlatan Yılmaz, şöyle devam etti:

“2025 yılı Merkezi İdare Bütçesinde bütçe masraflarının 14 trilyon 731 milyar lira, bütçe gelirlerinin ise 12 trilyon 800 milyar lira olacağını öngörmekteyiz. Hükümetlerimiz periyodunda bir taraftan mali disipline kararlılıkla devam ederken, öteki taraftan da bütçeyi faiz bütçesi olmaktan çıkararak hizmet bütçesi haline getirdik. 2002 yılında ulusal gelire oranla yüzde 14,3 olan faiz masraflarını epey düşük düzeylere indirdik. Hakikaten, 2025 yılı bütçesinde faiz masraflarının yüzde 3,2 düzeyinde olmasını öngörmekteyiz.

Bütçeden 2023’te sarsıntıların yol açtığı hasarların bertaraf edilmesi gayesiyle 960 milyar lira harcama gerçekleştirdik. 2024 yılında 1 trilyon 28 milyar lira meblağında zelzele harcaması yapılacağını öngördük. 2025 yılı bütçemizde afet risklerinin azaltılması, zelzelelerin yol açtığı hasarların hızla giderilmesi ve zelzele bölgesinde yaşayan vatandaşlarımızın gereksinimleri ve zelzeleye güçlü kentlerin inşası için toplam 584 milyar lira kaynak ayırıyoruz. Devletimiz tüm yetkilileri ve kurumlarıyla, sarsıntı bölgesindeki hayatın hızla olağana dönmesi için çalışmalarına aralıksız bir halde devam etmektedir.”

Yılmaz, 2025 yılı bütçe ödeneklerinin ekonomik sınıflandırmaya nazaran dağılımını ise “Personel masrafları için toplam 3 trilyon 911 milyar lira, mal ve hizmet alım masrafları 1 trilyon 24 milyar lira, cari transferler 5 trilyon 813 milyar lira, sermaye sarfiyatları 1 trilyon 102 milyar lira, sermaye transferleri 338 milyar lira, borç verme masrafları 306 milyar lira, yedek ödenekler 287 milyar lira, faiz sarfiyatları ise 1 trilyon 950 milyar liradır.” diye aktardı.

2025 yılında merkezi idare bütçe gelirlerinin 2024’te gerçekleşme iddialarına nazaran yüzde 41,2 artışla 12 trilyon 800 milyar liraya, vergi gelirlerinin ise yüzde 46,5 oranında artarak 11 trilyon 139 milyar liraya ulaşacağını kestirim ettiklerini belirten Yılmaz, bütçe gelirlerinin alt kalemlerinin dağılımına ait, “Gelir vergisi 2 trilyon 130 milyar lira, kurumlar vergisi 1 trilyon 637 milyar lira, katma kıymet vergisi 3 trilyon 599 milyar lira, özel tüketim vergisi 2 trilyon 121 milyar lira, öteki vergi gelirleri 1 trilyon 652 milyar lira, vergi dışı gelirlerin 1 trilyon 662 milyar liradır.” değerlendirmesini yaptı.

– “Eğitim bütçemizi 2025 yılında 2 trilyon 181 milyar liraya yükselttik”

Yılmaz, 2025 yılı bütçesini toplumun tüm bölümlerini gözeten ve koruyan bir yaklaşımla hazırladıklarını belirterek, şunları kaydetti:

“Eğitim bütçemizi 2025 yılında 2 trilyon 181 milyar liraya yükselttik. Bu kapsamda, Milli Eğitim Bakanlığı bütçesi için 2025 yılında 1 trilyon 452 milyar lira kaynak ayırdık. Vatandaşlarımızın sıhhat hizmetlerinden en düzgün formda yararlanmalarını sağlamak gayesiyle merkezi idare bütçesinden sıhhat hizmetleri için 2025 yılında 1 trilyon 106 milyar lira kaynak ayırıyoruz. Sağlık Bakanlığı ve yükseköğretim kurumları ile Toplumsal Güvenlik Kurumundan yapılacak sıhhat harcamaları da dikkate alındığında sıhhat alanına kamu kaynaklarından ayrılan toplam meblağ 2 trilyon 435 milyar liraya ulaşmaktadır.”

Sosyal devlet prensibiyle Türkiye’nin sahip olduğu refahı toplumun tüm katmanlarına yaymaya kararlı olduklarını tabir eden Yılmaz, dünyanın en uygun işleyen, en kuşatıcı toplumsal takviye sistemine sahip ülkelerinden biri olduklarını, toplumsal yardım bütçesini 2025 yılında 650,9 milyar liraya çıkardıklarını, bu meblağın bütçenin yüzde 4,4’üne denk geldiğini kaydetti.

Vatandaşların elektrik ve doğal gazı daha ucuza kullanabilmeleri için 2025 yılı bütçesinde 472 milyar lira kaynak öngördüklerini söz eden Yılmaz, “2024 yılında elektrik ve doğal gazda mesken aboneleri için yaklaşık yüzde 60 oranında sübvansiyon uygulanmaktadır. Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından yayımlanan bilgilere nazaran 2024 yılının birinci 6 aylık periyodunda Avrupa ülkeleri ortasında hane halkına en ucuz elektrik ve doğal gaz sağlayan ülke Türkiye olmuştur.” diye konuştu.

– “Tarıma ayrılan kaynağı 705,6 milyar liraya yükselttik”

Yılmaz, 2025 yılında bütçeden tarıma ayrılan kaynağı 705,6 milyar liraya yükselttiklerini; ziraî dayanak programları için 135 milyar lira, yatırım ödenekleri için 166,3 milyar lira, ziraî kredi sübvansiyonu, müdahale alımları, ziraî KİT ve ihracat dayanakları için 204,6 milyar lira kaynak ayırdıklarını söyledi.

Net Sıfır Emisyon Maksadı doğrultusunda kimseyi geride bırakmadan, afetlere sağlam ve iklim dirençli kentler inşa etme vizyonuyla yeşil dönüşümü gerçekleştirme çalışmalarına kararlı bir biçimde devam ettiklerini lisana getiren Yılmaz, global bir sorun olan iklim değişikliğine karşı atılması gereken tüm adımların azim ve kararlılıkla atıldığını belirtti.

Cevdet Yılmaz, demir yolu çizgi uzunluğunun 2 bin 251 kilometresi süratli çizgi olmak üzere toplam 13 bin 919 kilometreye yükseltildiğini; bölünmüş yol ağının 29 bin 520 kilometreye ulaştığını, kargo uçaklarının toplam yük kapasitesinin 2 bin 681 ton olarak gerçekleştiğini söyledi.

Savunma sanayii ekosisteminin dışa bağımlılığını taban düzeye indirecek halde güçlendirmek gayesiyle hareket ettiklerini vurgulayan Yılmaz, “Savunma ve güvenlik üniteleri için Savunma Sanayii Destekleme Fonu’na ayrılan kaynak da dahil edildiğinde 2025 yılında 1,608 milyar lira ödenek öngörülmekte olup kelam konusu fiyat merkezi idare bütçe büyüklüğünün yüzde 10,9’una karşılık gelmektedir.” dedi.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, 6 Şubat zelzelelerinin afetlere karşı dirençli toplumların oluşturulması ve muhtemel ziyanların önlenmesi için alınması gereken afet risk azaltma önlemlerinin değerini bir kere daha gösterdiğini; afet risklerinin azaltılması, afet anında faal müdahaleyle kayıp ve ziyanlarının en aza indirilmesiyle afet sonrasında uygunlaştırma çalışmalarını bütüncül halde yürütmeyi amaçladıklarını vurguladı.

Mahalli yönetimler için ayırdıkları kaynağı arttırmaya devam ettiklerini kaydeden Yılmaz, kelamlarını, “Büyükşehir ve başka belediyelerimizle vilayet özel yönetimlerimize ayrılan toplam kaynağı 1 trilyon 345 milyar liraya çıkarıyoruz. 2002’de bu kaynağın bütçe içerisindeki hissesi yüzde 4 iken bu oranı 2025 yılında yüzde 9,1’e yükseltiyoruz.” diye tamamladı.