Bilindiği üzere 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun “Bilgilerini artırmak için yabancı memlekete gönderilenlerin hak ve yükümlülükleri” başlıklı 79 uncu hususunda, “.. Şahsen özel burs sağlayan ve bu burstan istifade etmesi için kendilerine maaşsız müsaade verilenler..” kararı, ” Yurt dışı eğitim” başlıklı ek 38 inci hususunda ise, ” ..Eğitim maksadıyla yurt dışına gönderilecek kamu vazifelilerinin öğrenim bahisleri, çalışmakta oldukları ünitelerin misyon alanları ile direkt ilgili olmak zorundadır..” hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan, 1/2/1974 tarihli ve 14786 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yetiştirilmek Hedefiyle Yurt Dışına Gönderilecek Devlet Memurları Hakkında Yönetmelik’ in 12 nci hususunda, “.. Şahsen özel burs sağlayanlara sadece aylıksız izin verilir..” kararı, Ek 1 inci unsurunda ise, “Şahsen özel burs, memurun şahsi teşebbüsleri sonucunda;
a) Yükseköğretim Kurulunca yabancı memleketlerin uygun görülen üniversite, yüksekokul, enstitü, eğitim merkezleri ve öteki öğretim kuruluşlarından yahut Başbakanlıkça uygun görülen yurt dışındaki dernek, vakıf yahut meslek teşekkülü niteliğindeki kuruluşlardan,
b) Memleketler arası resmi kuruluşlardan,
bu Yönetmeliğin emeline nazaran temin ettiği burslardır.
Şahsen özel burs sağlayan memurlara iki yıla kadar aylıksız müsaade verilebilir. Gerekirse bu süre bir katına kadar artırılabilir.
Şahsen özel burs sağlayan memurlara, burs verilme mevzusuyla ilgili kısımda dört yıllık yüksek tahsil görmüş olması kaydıyla, bu Yönetmeliğin 6, 8, 10, 11, 18, 19, 21 ve 23 üncü hususu kararları uygulanır.” hükmü yer almaktadır.
Söz konusu Yönetmelik kararlarının aktüel olmadığı ve çelişkili ibareler içerdiği aşağıdaki açıklamalarda görülmekle birlikte bu konularda ilgililerin çalışma yapması mevzunun açıklığa kavuşturulması açısından uygun olacaktır!
Yukarıdaki kararlar çerçevesinde mer’i mevzuat kararları incelendiğinde şu değerlendirmeler yapılabilir.
– Şahsen özel burs sağlayana yurtdışı aylığı verilir mi?
Şahsen özel burs sağlayan şahıslara yurtdışında rastgele bir aylık vb. ödenmez ve bunlar aylıksız izinli sayılır.
– Şahsen özel burstan ötürü müsaade talebinde bulunan memura yönetim müsaadesi vermek zorunda mıdır?
Şahsen özel bursa sağlayan şahısların yönetime başvurması halinde yönetimin takdir yetkisinin mi olduğu yoksa bu müsaadesi vermesi gerektiği mi konusunda mezkur Yönetmelikte çelişkili ibareler bulunmaktadır. (Yönetmeliğin 12 nci ve ek 1 inci hususlarındaki “verilir” ve “verilebilir” ibareleri) Genel hukuk prensipleri düşünüldüğünde, yönetimin kişinin talebi halinde ilgiliye bu müsaadesi vermesinin uygun olacağı bedellendirilmektedir.
– Şahsen özel burs sağlayan her mevzuda tahsil görebilir mi?
Şahsen özel burs sağlayıp yurtdışında eğitim görmek isteyen memurun öğrenim konularının çalışmakta oldukları ünitelerin misyon alanları ile direkt ilgili olmak zorundadır. Ayrıyeten şahsen özel burs sağlayan memurun burs verilme hususuyla ilgili kolda en az 4 yıllık yüksek öğrenim görmüş olması gerekmektedir.
– Şahsen özel burs sağlayana ne kadar mühletle müsaade verilir?
İlgililere, bu bahiste verilecek aylıksız müsaadenin 2 yıla kadar verilmesi gerektiği “verilir” ibaresiyle emredici karar olarak konmuşken bu mühletin 1 katına kadar uzatılması konusunda ise (artırılabilir) yönetime takdir hakkı bırakılmıştır. Yönetmelik bu tarafıyla çelişkilidir.
Ayrıca, yabancı ülkelere gönderilecek şahsen özel burs sağlayanların hizmet koşulu, ünite amirinin olumlu görüşünü alma, disiplin cezasıyla ve askerlik ile ilgili koşullar, yaş kaidesi, birebir hususta yahut yurtdışında birebir seviyede eğitim görmeme kuralı, yabancı lisan kaidesi, geri çağrılmamış olmak, gideceği yabancı ülkenin kurallarını taşımak, çalışma raporu hazırlama kaidesi, program mühletinin bitiminde vazifeye dönme mühleti, eğitime devamsızlık yapma, kimi ters davranışlarda bulunma vb. sebeplerle geri çağrılmamış olmak şartlarını da taşımaları gerektiği değerlendirilmektedir.