17 Kasım 2024 Pazar
Her yıl kara kış yaklaşırken, tasarruf sahibini alır bir fikir: Param kışı DTH’de mı, TL mevduatta mı geçirsin? Türkiye’de döviz krizleri daima kışın olur, bir günde bir yıllık TL mevduat getirisi buhar olur masraf. Bu kış zıddı olacak, dolar ve Euro/TL kaplumbağa süratiyle hareket ederken, TL mevduat faizleri mudinin yüzünü güldürecek. Hatta, daha da ileri gideyim. Global ve siyasi düzlemde ne çeşit şoklar yaşanırsa yaşansın, TCMB’nin güçlü TL siyaseti 2025 yılı boyunca değişmez. Ne demek güçlü TL? Dolar/TL’nin her ay hedeflenen enflasyona paralel, yani TUIK enflasyonundan daha az paha kazanması demek.
Her gün YouTube’da sayısız “döviz krizi yolda!” tadında içerik izleyenlere yazdıklarım saçma gelecektir. Biraz iktisat bilenler ”TL çok pahalı, ihracat çöküyor, artan döviz talebi devaluasyonu tetikler” diye itiraz edebilir.
Olmaz, olmasına ne siyasi ne de ekonomik kaideler elverişli. Birincinin, TL’nin çok kıymetli olduğuna dair teşhis tam olarak hakikat değil. TL (Reel Efektif Döviz Kuru) son bir kaç yılda süratle pahalandı, ancak geçmişte çok uzun müddet cari kıymetinden daha yüksek seyretti ve bu periyotlar ani devaluasyonlarla sonuçlanmadı. Zira, bizim üzere sermaye hesabı açık ülkelerde para ünitesinin kıymetini cari açık değil, dış finansman belirler.
Borsa’da yabancılar satsa da, Türkiye’ye swap, repo ve devlet tahvili kanalından tonla para yağıyor. Son 2 haftada Varlık Fonu ve Güçlü Enerji ağır taleple hiç zorluk çekmeden sukuk ve Euro tahvil ihraç etti. Bankalar Ağustos verisine nazaran, vadesi gelen kredileri yenilerken, üstüne bir de taze ölçüler borçlanıyor (Roll-over oranı %100’ün oldukça üstünde).
Zaten finanse edilecek cari açık da süratle düşüyor. Bu yılı %1 cari/açık GSYH oranıyla kapatabilir Türkiye. Bu türlü ülkeye tüm dünya gözünü kırpmadan borç verir. Yıl sonundan evvel bir kredi notu artışı daha gelebilir.
Ya TCMB Erdoğan’ın “ricasıyla” süratle faiz indirmeye başlarsa? Olmaz, Erdoğan faiz-döviz kuru alakasını çözdü, dikkat ederseniz artık faiz topuna hiç girmiyor. TCMB yeni yılda faiz indirir, fakat muhtemelen ayda 250 baz puanlık dilimlerle. TCMB yola bir çıksın, TL mevduat faizi doların aylık getirisine yaklaşmaya başlarsa, DTH’a kaçarsınız.
Eğer TCMB çok süratli faiz indirmek üzere bir yanılgı yapsa dahi, aylarca dolar/TL’yi istediği düzeyde fiyat. Zira elinde kura müdahalede kullanacağı $150 milyardan fazla döviz var. Azalırsa, bankalardan swap yoluyla borç alıp yeniden piyasaya satar.
Her tasarruf yolu risk içerir. Mesela, Orta Doğu yahut Ukrayna Savaşı’nda öngörülemeyen gelişmelerden ötürü Brent petrolün varili –diyelim ki–$125 dolara çıktı, kaçarım TL’den tabi ki. Ancak, halihazırda o denli bir tehlike görünmüyor.
DTH’de kalmak artık tasarruflarınızı enflasyona karşı sigorta etmediği üzere, küresel fonların gani gani yararlandığı carry trade’den para kazanma talihini da feda ediyorsunuz. Elin yabancısı TL’ye güvenip Swap konumu açıyorsa bir bildiği vardır şüphesiz. Siz daha güzel mi biliyorsunuz?
