Gelişen yapay zeka teknolojisi her ne kadar heyecan verici imkanlar sunsa da, etraf üzerinde yaratacağı uzun vadeli tesirler giderek daha çok konuşuluyor. Yapay zekanın günlük hayatımıza girmesiyle birlikte data merkezleri, devasa bilgi süreç kapasitesine sahip GPU ve CPU donanımlarıyla dolmaya başladı. Lakin, Çin Bilimler Akademisi, Kaliforniya Üniversitesi ve Lehman Üniversitesi’nin birlikte yürüttüğü yeni bir araştırmaya nazaran, bu donanımların oluşturacağı elektronik atık (e-atık) sorunu göz arkası edilmemeli. Araştırmacılar, yapay zekanın 2020-2030 yılları ortasında toplamda 5 milyon ton e-atık üretebileceğini iddia ediyor; bu ölçü, yaklaşık 25 milyar adet iPhone 16 Pro yüküne denk geliyor!
Yapay zekanın görünmeyen bedeli: Yılda 500 bin ton e-atık sorunu kapıda!
E-atıkların büyük kısmı, Kuzey Amerika, Doğu Asya ve Batı Avrupa’daki bilgi merkezlerinden kaynaklanıyor. Araştırmaya nazaran, bu atıkların %58’i Kuzey Amerika’dan gelirken, Doğu Asya %25, Batı Avrupa ise %14’lük bir hisseye sahip. Data merkezlerindeki donanımlar çoklukla birkaç yılda bir yenileniyor; zira yapay zeka teknolojisi, daha fazla güç ve sürat gerektiren uygulamalara hakikat ilerliyor.
Özellikle büyük teknoloji şirketleri, yapay zeka yarışında geri kalmamak ismine en son donanımları satın almayı tercih ediyor. Bu da, eski donanımların süratle hurdaya dönüşmesine ve e-atıkların artmasına yol açıyor. Bu hususta araştırmacılar, aslında kolay bir tahlil öneriyor: Şayet yapay zeka data merkezlerindeki sunucuların kullanım ömrü uzatılırsa, bu yolla e-atık ölçüsü %58’e kadar azaltılabilir.
Örneğin, birtakım yapay zeka aygıtlarının modülleri tekrar kullanılarak yükü daha düşük işlerde kıymetlendirilebilir. Lakin, büyük şirketlerin bu teklife sıcak bakıp bakmayacağı tartışma konusu. Zira teknoloji devleri, süratle ilerleyen yapay zeka alanında en yeni donanımları kullanmak konusunda ısrarcı. Meta üzere şirketler de sunucuların kullanım ömrünü uzatma planını rafa kaldırarak yeni jenerasyon aygıtlara geçiş yapmayı tercih ediyor.
Yapay zeka dünyasındaki bu süratli donanım yenileme döngüsünün, karbon ayak izimizi artırmanın yanı sıra e-atık sıkıntısını da büyütmesi kaçınılmaz üzere görünüyor. Etraf dostu bir yapay zeka geleceği için, donanımların daha sürdürülebilir bir halde kullanılması ve geri dönüşüm süreçlerinin güzelleştirilmesi gerekiyor.
Gelişen teknolojinin gölgesinde, e-atık sorunu giderek daha büyük bir etraf sorunu haline geliyor ve tahlil, yalnızca teknolojiyi kullanmak değil, birebir vakitte onu hakikat biçimde yönetmekte yatıyor. Bu mevzuda siz ne düşünüyorsunuz? Görüşlerinizi aşağıdaki yorumlar kısmına yazabilirsiniz.
Bir yanıt yazın