Her iki firmadan biri merdiven altı

0

BEĞENDİM

0

Ulusal Zeytin ve Zeytin-yağı Kurulu (UZZK), 2024-2025 sezonu-na ait 475 bin ton zeytin-yağı, 750 bin ton sofralık zey-tin rekoltesi iddia ediyor. Kelam konusu rekolte Cumhuri-yet tarihinin rekoru olarak ka-yıtlara geçecek. Öbür taraf-tan, Tarım ve Orman Bakan-lığı, taklit ve tağşiş listesinde yer alan firmaları yayınlamaya devam ediyor.

Açıklanan 703 firmanın 342 tanesi zeytin-yağında tohum yağları ve pi-rina yağı karıştıran firmalar-dan oluşuyor. Bitkisel yağlar kategorisinde firmaların yüz-de 99’undan fazlası zeytinya-ğında sahtecilik yapanlar yer alıyor. Yalnızca 2 firma-nın öteki bitkisel yağ-larda sahtecilik yaptığı görülüyor. Sahtecilik yapan firmaların ağır-lıklı olarak Aydın, Bursa, İzmir ve Manisa’da yer alıyor. Özel-likle zeytinya-ğında öne çı-kan ve marka bilinirliği yük-sek olan bölgelerin ismini kullanarak sahtecilik yapılması ise dikkat çekiyor.

30-40 lira olan geçersiz yağlar kullanılıyor
Bakanlığın yaptığı kontrol-lerde üretim müsaadesi olan ve kayıtlı firmalardan oluştuğunu akta-ran UZZK Lideri Dr. Mustafa Tan, üretim müsaadesi olmayanların oranının ise en az olanlar kadar olduğunu söyledi.

Zeytinyağı-nın gerek sıhhat, gerek katkıları bakımından tüm dünyada öne çıktığını belirten Tan, yalnızca son iki yılda dünyada zeytinya-ğında büyük bir arz noksanlı-ğının yaşandığını iletti. Dünya fiyatlarının da bugüne kadar yüksek görülmediğini hatırla-tan Tan, “Toptan kilogram fi-yatı 10 euroları aştı. Bir eser pahalı olunca taklit edenler de ortaya çıkıyor.

Bu yalnızca Tür-kiye’ye mahsus bir durum de-ğil. Zeytinyağında da çok bü-yük bir kar var, taklit ve tağşiş yapanlar çoğunlukla tohum yağları kullanıyor. Tekrar zeytin-yağı temeli, boya unsurlar ve-saire karıştırarak litre fiyatı 30 – 40 lira olan bir uydurma yağı ya da karışım bin liraya satılı-yor. Beş litrelik bir teneke bin liraya satılıyor ve burada yüzde 500 kar var. Biz, Besin ve Kont-rol Genel Müdürlüğü, İstanbul Ticaret Borsası, Memleketler arası Zeytin Kurulu üzere kurumlar-la sahtecilikle uğraş ediyo-ruz” dedi.

Belli bölgelerin ismi öne çıkıyor
Bakanlığın daima düzmece yağ satanları tespit ettiğini ve biri-ken isimleri yayımladığını ile-ten Tan, şu an tespit edilen fir-maların her gün yayımlanma-ya başlandığını aktardı. Taklit ve tağşiş satışlarının toplumsal medyadan yayıldığını, uydur-ma ve çakma bir sızma zeytin-yağı etiketi yapıştırılarak sa-tışının yapıldığına dikkat çe-ken Tan, “Etikette firmanın ismi bile yok. Kooperatifler, birlik-ler ve üreticiden direkt tü-keticiye üzere sözler kullanı-lıyor.

Bunun dışında kimi ünlü zeytinyağı merkezleri, coğrafik işaret almış Edremit ve Ayva-lık ismi altında yüzlerce yağ çı-kıyor. Edremit Körfez bölgesi Toskana’yla yarışan bir yöre-dir ve onun ismi çok kullanıyor-lar. Bunlar organize işler ve bu organizatörler aslında çeşitli isimlerle ortaya çıkıyor. Biri-si yakalansa oburu mantar gi-bi ortaya çıkıyor. Burada esa-sında üretim müsaadesi olmayanlar da çok daha fazla bu işi yapıyor. Yalnızca üretim müsaadesi olan firma-lara denetimler yapılıyor. Üre-tim müsaadesi olmayanların oranı en az müsaadesi olanlar kadar var” diye konuştu.

Zeytinyağı satış ve ambalaj-lama kurallarının olduğunu anlatan Tan, “Zeytinyağını ku-ralına nazaran yapanlar ise masraf yaparak firma kuruyorlar. Ver-gisini veriyorlar ve her türlü sorumluluğu alıyorlar. Üretim bölgelerinde kendini ispatla-mış markalar, muteber mar-ka, kooperatifler ve bu işi bu-tik olarak uygun yapanlar da var. Ekseriyetle kendi zeytinlikleri olan, o zeytinliklerden çıkan eserleri kayıtlı yapan firma-lar da var. Türkiye’nin zeytin-yağı üretimi açısından şu anda dünya ikinci, sofralık zeytinde ise birinci sırada. Bu kalitesiz eserler üreten bir ülke olarak anılmaması gerekiyor” dedi.

“Yol kenarlarında 40 derece sıcaklıkta yağ satılıyor”
Devletin markalı eserlerde üretim kaydı yahut ticari kaydı istediğine vurgu yapan Mustafa Tan, devletin bir yerden denetim ettiğini söyledi. Ancak toplumsal medyadan satış yapanların kayıt numarasının olmadığını, telefon numaralarının bile geçersiz olduğunu söz eden Tan, “Sosyal medyada 5 litrelik yağı fiyatsız kargo ile bin liraya satıyorlar.

Bunlar Bakanlığa kayıtlı değil. Kayıtlı olmadıkları için de denetlenemiyorlar. Bakanlığın açıkladığı listede olmayanlar kadar da kayıt numarası olmayan ve telefonları uydurma olan şahıslar var. Bunun dışında daha birçok pazar yerlerinde, yol kenarlarında satılan eserler var. Yol kenarlarında 40 derece sıcaklıkta güneş ışığı temasıyla plastik kanserojen plastiklerde satılıyor. Önümüzdeki yıllarda sıhhat konusunda büyük sorun olacak” dedi.

Pamuk ve kanola yağı satıyorlar
Zeytinyağı üretiminin sıkıntı olduğunu, konutta üretmenin mümkün olmadığını vurgulayan Edremit Ticaret Odası Başkanı Ahmet Çetin, “Bu tüm Türkiye’nin sorunu aslında. Yol kenarlarında satılıyor, ‘5 litrelik zeytinyağı 400 lira’ diyor. 2 bin 500 liranın altında gördüğünüzde almamak gerekiyor. Zira o zeytinyağı falan değil. Ne olduğu belirli olmayan pamuk yağı, kanola yağı üzere şeyler. Buna müsaade edilmemeli” dedi.

Mehmet Hanifi GÜLEL